iPhone-suggesties voor senioren

Het is een waarheid als een koe dat we allemaal ouder zijn dan we ooit waren. Maar sommigen zullen de leeftijd wat intenser ervaren dan anderen, zoals oudere vrienden en familieleden wier fysieke en cognitieve capaciteiten een beetje of juist flink zijn afgenomen. Ik herinner me dat ik mijn grootouders Bernie en Estelle midden jaren negentig een toen al oude Macintosh SE/30 gaf, en hoe ik hen en mijn andere grootmoeder Helen niet lang daarna ook aan een zuurtjes-iMac heb gebracht. Maar nadat grootvader Bernie overleed, kon grootmoeder Estelle, hoewel nog scherp van geest, het fysieke toetsenbord niet meer gebruiken en had ze niet meer het genoegen haar man te leiden in hoe hij de computer precies moest gebruiken, net zoals zij decennialang de navigator was geweest tijdens autoritjes. Toen dementie grootmoeder Helen steeds meer in de greep kreeg, werd het voor haar steeds moeilijker zich te herinneren hoe de iMac werkte en uiteindelijk hebben we het ding zelfs weggehaald omdat het haar (en ons) alleen maar stress bezorgde.
Tegenwoordig zijn de apparaten in kwestie steeds minder vaak Macs en steeds vaker iPhones en iPads.
Deze overgang heeft een aantal waardevolle gesprekken op gang gebracht in TidBITS Talk, waarbij iemand vroeg welk model iPhone het best geschikt zou zijn voor een 84-jarige die niet zo technisch is en een ander zocht naar tips om de iPhone-interface te versimpelen voor een 81-jarige die zijn iPhone te ingewikkeld begon te vinden. In dit artikel probeer ik de beste adviezen uit deze discussies te destilleren en daar mijn eigen ervaringen aan toe te voegen met het helpen van oudere vrienden en familieleden met hun iPhones.

Het is belangrijk om aan te geven dat oudere gebruikers waarschijnlijk meer aanpassingen nodig hebben dan jongere gebruikers.
Zij weten doorgaans wat zij willen maar hebben vaker fysieke beperkingen (zoals minder zicht of reuma in de handen), hun technische inzichten kunnen sterker variëren en zij hebben goede redenen nodig waarom zij iets nieuws zouden moeten leren. Wat voor de een werkt, is misschien ongeschikt voor de ander. Als je iemand helpt met het uitzoeken van een iPhone, luister dan goed naar wat diegene zegt te willen en combineer dat met wat je weet over diens kunde en zwakheden.
Probeer nieuwe dingen te introduceren zoals Check-in (zie “De Controleer-functie van iOS 17 geeft rust en zou zelfs levens kunnen redden”, 9 oktober 2023) door uit te leggen hoe het aan een behoefte kan voldoen die ze al hebben. Maar goed, mochten ze iets kiezen wat jij zelf niet goed kent (zoals bijvoorbeeld een Android-tablet) geef dan aan dat dat voor jou ook zoeken zal zijn.

Voel je alsjeblieft niet beledigd door wat ik hier schrijf. Natuurlijk hebben niet alle oudere mensen problemen met technologie! Fysieke en cognitieve capaciteiten variëren sterk tussen mensen van alle leeftijden. Onze vriend George Jedenoff is in juli 106 geworden, en hij kon in 2019 nog prima overweg met zijn Mac. (Zie “George Jedenoff: een TidBITS-lezer van 101”, 17 juni 2019, en “102-jarige George Jedenoff publiceert zijn autobiografie”, 26 augustus 2019.)

De beste iPhone voor ouderen

Deze TidBITS Talk-discussie begon toen Gerald de Haan vroeg om advies over een nieuwe iPhone voor zijn 84-jarige moeder, die gewend is aan een iPhone met een thuisknop en Touch ID en die geen technische aanleg heeft. Hij maakte zich zorgen dat ze voor een iPhone met Face ID te veel nieuwe gebaren zou moeten leren. Anderen in de discussie waren het daarmee eens.

Met Face ID veeg je bijvoorbeeld vanaf de onderkant van het scherm omhoog om vanuit een app terug te gaan naar het beginscherm, wat minder voor de hand ligt dan op de thuisknop drukken op een iPhone met Touch ID. Een ander belangrijk verschil is dat gebruikers van Touch ID gewend zijn om vanaf de onderkant omhoog te vegen om Control Center weer te geven, terwijl je met Face ID Control Center opent door rechtsboven in het scherm naar beneden te vegen.

Omdat we allemaal vertrouwde interactiepatronen van de interface (in wezen spiergeheugen) gewend zijn is de "beste" iPhone meestal de iPhone die het meest lijkt op de vorige. In het geval van Gerald zou dat een iPhone SE van de derde generatie zijn, die als extra voordeel heeft dat het het goedkoopste model van Apple is. Als de persoon in kwestie daarentegen al gewend is aan Face ID, kun je het beter bij zo'n model houden als dat binnen het budget past. Houd er rekening mee dat Apple iPhones van de vorige generatie (nieuw en refurbished) met vergelijkbare functionaliteit verkoopt voor honderden euro's minder dan de huidige modellen.

Hoewel vertrouwdheid goed is, moet je onthouden dat je de persoon moet vragen wat die wil en dat combineren met wat je over de persoon weet. De 95-jarige moeder van JKBull is net overgestapt van een iPhone 8 met Touch ID naar een iPhone 15 met Face ID. Voor haar was de grote winst dat ze van een 4,7 inch-scherm naar een 6,1 inch-scherm ging, waardoor ze de letters groot genoeg kon maken om gemakkelijk te lezen, en ze meer schermruimte had.
Hoe belachelijk groot ik de Plus- en Pro Max-modellen ook vind, hun 6,7 inch-schermen zouden voor iemand die slechtziend is zelfs beter kunnen zijn dan het 6,1 inch-scherm. Instellingen om voor deze mensen te bekijken zijn onder andere:

• Instellingen > Scherm en helderheid > Tekstgrootte geeft de tekst groter weer in apps met ondersteuning voor Dynamic Text.
• Instellingen > Scherm en helderheid > Vette tekst maakt alle tekst op de iPhone donkerder.
• Instellingen > Scherm en helderheid > Weergavezoom > Grotere tekst vergroot de tekst op het toegangsscherm en het beginscherm in veel apps, en de symbolen op het beginscherm worden groter weergegeven.

• Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Grotere tekst biedt een schakelaar voor Grotere toegankelijkheidsgroottes met nog grotere opties voor de Tekstgrootte-schuifregelaar.
• Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte biedt nog andere nuttige opties. Probeer bijvoorbeeld ook:
  • Knopvormen, om het verschil tussen een knop en een beschrijvend label beter te zien
  • Labels voor aan/uit, die het duidelijker maken of een schakelaar aan of uit is
  • Maak minder doorzichtig, zodat interface-elementen op de achtergrond niet meer zichtbaar zijn
  • Verhoog contrast, nuttig voor mensen die minder contrast zien, wat vaak wordt veroorzaakt door staar of andere oogaandoeningen en alles minder afgelijnd doet lijken
  • Instellingen > Toegankelijkheid > Zoomen kan nuttig zijn voor wie wil inzoomen op een deel van het scherm, maar dit is vrij moeilijk te gebruiken en kan verwarrend zijn, zodat het eigenlijk alleen interessant is voor wie het echt nodig heeft.

     

Apple biedt een duizelingwekkende reeks extra opties in Instellingen > Toegankelijkheid, en het is absoluut de moeite waard om ze te verkennen om te zien of ze nuttig kunnen zijn. Vergeet niet dat veel opties extra complexiteit met zich meebrengen, zoals het leren van nieuwe tikken, gebaren of drukken op knoppen.

Een laatste opmerking. Betty Taylor zei op TidBITS Talk dat haar ouders in hun laatste jaren grote problemen hadden met iPhone touchscreens, vanwege veranderingen aan hun huid. Ze gaf hen pen-achtige capacitieve stylussen, omdat hun toestellen niet meer reageerden op hun vingers.

De beste manier om een iPhone te simplificeren

Met de gestage uitbreiding van de mogelijkheden van de iPhone en iOS heeft Apple de interface moeten indikken. Voor de meesten van ons is dat prima: vrijwel niemand gebruikt alle mogelijkheden die Apple inbouwt, maar we kunnen onze eigen keuzes maken. Echter, mensen die slecht om kunnen gaan met al die mogelijkheden of in vreemde modi terecht komen als gevolg van onbedoelde handelingen hebben wellicht baat bij een eenvoudigere interface.

Op TidBITS Talk bracht Michael de vraag naar voren hoe een 81-jarige kennis te helpen die nooit een intensieve gebruiker was en zich geen raad weet met zijn iPhone met Face ID. Deze gebruiker heeft alleen behoefte aan e-mail, WhatsApp, Safari (om elke dag Wordle te spelen, waar hij ook elke dag weer via Google naar moet zoeken...), Foto's, en een paar financi&eunl;le apps. De adviezen kwamen vrijwel direct en in groten getale:

• Plaats websites op het beginscherm.
• Verplaats ongebruikte apps naar de app-bibliotheek of verwijder ze helemaal.
• Plaats de meestgebruikte apps op het eerste beginscherm en Dock.
• Zet alle onnodige meldingen uit.
• Vereenvoudig de toegang tot veelgebruikte chats, e-mailcontacten en wat dies meer zij.
• Gebruik spraakherkenning of, als dat tot de mogelijkheden behoort, een Mac of iPad met een toetsenbord voor tekst-intensief werk.
• Begrijp dat communicatie met jonge mensen wellicht om nieuwe manieren van werken vraagt.

Laten we al deze opties eens nader bekijken.

• Plaats websites op het beginscherm

• Het toegankelijker maken van Wordle, of een willekeurige andere website, is eenvoudig: zet hem op het beginscherm. Om dat te doen ga je in Safari naar de betreffende pagina, en tik je op het delen-icoontje, en dan op 'Zet op beginscherm'. Op het volgende scherm kun je het gevormde icoontje een naam geven (houd het kort) en tik je op Add. Voor het geval van Wordle is er overigens ook NYT Games, een app waar Wordle ook in zit.

Ongebruikte apps verwijderen of wissen

Een andere manier om een en ander te vereenvoudigen is de apps die het meest gebruikt worden naar het eerste beginscherm verplaatsen. Als de betreffende gebruiker incidenteel andere apps gebruikt, kun je die naar het tweede beginscherm verplaatsen, maar verplaats apps die helemaal niet gebruikt worden naar de app-bibliotheek, of verwijder ze helemaal.

Tik op een app en houd hem vast om een popover tevoorschijn te halen waarin je 'Verwijder app' kunt kiezen. Je kunt ook een lege plek op een beginscherm aanraken en vasthouden om naar de wiebelmodus te gaan, waarna je een icoontje kunt selecteren om diezelfde popover te tonen. Ik beschreef instructies om in één keer meerdere apps naar de app-bibliotheek te verplaatsen in “iPhone-startscherm-apps groepsgewijs beheren met de app-bibliotheek van iOS 14” (19 april 2021).

Apps herschikken zodat ze snel te bereiken zijn

De volgorde waarin iconen op het beginscherm voorkomen kan ook belangrijk zijn, en wellicht kun je in een gesprek met de gebruiker vaststellen welke volgorde die prefereert: op frequentie van gebruik, alfabetisch op naam, of wellicht op kleur.

En denk eraan dat de meestgebruikte apps bij voorkeur ook in het Dock te vinden zijn.

Om iconen te verplaatsen tik je op een lege plek op een beginscherm en houd je dat vast totdat je in wiebelmodus terecht komt, waarna je iconen kunt verslepen. Ik raad je aan om “Vijf tips om iOS-apps makkelijker te ordenen” (22 september 2020) te lezen voor informatie over technieken die dit proces vereenvoudigen.

Alle meldingen behalve de essentiële uitzetten

Meldingen kunnen bijdragen aan een gevoel van overweldiging. Apple biedt verschillende manieren om de frequentie van meldingen te beheren of te verminderen, maar ik heb de indruk dat die vooral bedacht zijn voor drukbezette kantoortijgers. Voor gebruikers die gewoon minder gestoord willen worden door hun iPhone is mijn advies om Instellingen > Meldingen te gebruiken om meldingen te tonen als een lijst (beter zichtbaar dan een stapel), 'Gepland overzicht' uit te zetten (omdat niet altijd duidelijk is waarom iets dan opduikt), en 'Toon voorvertoning' aan te zetten (zodat er meer context is om te laten zien waarom een melding verschijnt). Daarna loop je de lijst met apps langs en zet je meldingen uit voor alle apps behalve de echt noodzakelijke, zoals Berichten. Uiteraard hangt het van de gebruiker af welke apps noodzakelijk zijn, dus bespreek het met die persoon.

Vaak gebruikte gesprekken en contactpersonen makkelijker toegankelijk maken

Een scherm is gemakkelijker als de aanwezige elementen goed zichtbaar zijn en niet steeds van plaats veranderen. Als je een ouder iemand helpt om het gebruik van de iPhone te vereenvoudigen kan je onderdelen in Berichten en Mail vastzetten.

Voor Berichten: vraag met wie het meest ge-sms't wordt. Tik op een gesprek en houd vast, en tik vervolgens op "Maak vast" in het menu dat verschijnt. Nu staat er voor dit gesprek een icoon bovenin het venster, waardoor het makkelijker te vinden is dan als je steeds langs alle gesprekken naar beneden moet scrollen. De gepinde status wordt over verschillende apparaten gesynchroniseerd via iCloud, als ook met een Mac of iPad gewerkt wordt.

Andere berichten-apps, zoals WhatsApp en Facebook Messenger, hebben veelal dezelfde mogelijkheid. Ikzelf weiger categorisch om deze te gebruiken, omdat hun moederbedrijf, Meta, zowel individuen als de maatschappij beschadigt, maar niet iedereen is in de positie om deze keuze te maken zonder het contact met belangrijke vrienden of bekenden te verliezen.

In de app Mail zit het probleem vaak in het kiezen van de geadresseerde. Je kunt een lijst met contactpersonen korter maken, zodat je bij het intypen van de eerste letters van een naam in het veld voor geadresseerden sneller de juiste persoon te pakken hebt.